🌱 P4C Nedir? Çocuklar İçin Felsefenin Gücü

Giriş

Düşünmek, soru sormak ve merak etmek insanın doğasında var. Çocuklar dünyayı ilk kez tanırken sorularıyla etraflarını anlamlandırmaya çalışırlar: “Ben kimim?”, “Zaman nedir?”, “Adalet nasıl olur?”, “Ölümden sonra ne var?”…

İşte P4C (Philosophy for Children – Çocuklar İçin Felsefe) bu doğal merakı besleyen, çocukların eleştirel, yaratıcı ve empatik düşünme becerilerini geliştirmeyi amaçlayan bir eğitim yaklaşımıdır.

Amaç, çocuklara hazır cevaplar vermek değil; onların düşünme yolculuğuna eşlik etmek, farklı bakış açılarını görmelerini sağlamak ve kendilerini ifade etme özgüveni kazandırmaktır.

P4C’nin Ortaya Çıkışı

P4C yaklaşımı 1960’lı yıllarda Amerikalı filozof ve eğitimci Matthew Lipman tarafından geliştirilmiştir.

Lipman, eğitim sisteminde çocukların çoğu zaman ezberci bir yöntemle öğrenmeye yönlendirildiğini fark etti. Ona göre asıl ihtiyaç, çocuklara düşünmeyi öğretmekti.

Zamanla bu yaklaşım farklı ülkelerde yaygınlaştı ve bugün birçok okulda, atölyede ve eğitim programında uygulanıyor. Çünkü P4C sadece bir ders değil; aynı zamanda çocukların yaşam boyu kullanabileceği bir düşünme biçimi kazandırıyor.

P4C Nasıl Uygulanır?

P4C’nin merkezinde “soru sorma” vardır. Bir oturum genellikle şu adımlarla ilerler:

1. Uyaran Seçimi – Çocukların ilgisini çekecek bir öykü, resim, film sahnesi, oyun veya şiir paylaşılır.

2. Merak ve Soru – Çocuklar uyarandan yola çıkarak kendi sorularını üretir. Örneğin: “Adalet herkese aynı şekilde mi işler?”

3. Soru Seçimi – Grup, tartışmak istediği soruyu birlikte seçer.

4. Düşünme Çemberi – Katılımcılar sırayla fikirlerini söyler, birbirlerini dinler, karşıt düşüncelerle tartışır.

5. Yansıtma – Oturum sonunda çocuklar neler öğrendiklerini, hangi düşüncelerinin değiştiğini veya güçlendiğini paylaşır.

Kolaylaştırıcı (öğretmen) doğru cevabı veren kişi değildir. O, daha çok bir rehber gibi çocuklara farklı yollar gösterir, düşünmelerini teşvik eder.

P4C’nin Çocuklara Katkıları

1. Eleştirel Düşünme Becerisi

Çocuklar sadece duyduklarını kabul etmek yerine sorgulamayı öğrenir. “Bu düşünceyi hangi gerekçelerle savunuyorum?” sorusu, düşünme disiplinini kazandırır.

2. Yaratıcı Düşünme

Farklı bakış açılarını keşfetmek, yeni fikirler üretmek için cesaret verir. Çocuklar hayal gücünü özgürce kullanır.

3. Empati ve Saygı

Farklı görüşleri dinlemek ve anlamak, başkalarının bakış açılarına saygı duymayı öğretir.

4. Özgüven

Kendi düşüncelerini dile getiren, karşıt fikirlere cevap verebilen çocuklar, iletişim becerilerini güçlendirir.

5. Demokratik Kültür

P4C oturumları küçük birer demokrasi pratiğidir. Herkesin fikri değerlidir, söz hakkı eşittir.

“Çocuklara hazır cevaplar vermek değil, düşünmelerine yol arkadaşlığı yapmak P4C’nin özüdür.”

Yetişkinler İçin P4C

P4C sadece çocuklara özgü değildir.

Yetişkinler için düzenlenen P4C atölyeleri, bireylerin kendi düşünce alışkanlıklarını fark etmelerine, kalıpların dışına çıkmalarına ve derinlemesine düşünmelerine yardımcı olur.

Özellikle iş dünyasında:

• karar alma,

• iletişim,

• yaratıcılık süreçlerini destekleyen bir yöntem olarak kullanılır.

Neden P4C?

Bugünün dünyası hızla değişiyor. Teknoloji, bilgi akışı, sosyal ilişkiler… Her şey çok hızlı dönüşüyor.

Çocukların bu dünyada yalnızca bilgiyi ezberlemeleri değil, o bilgiyi sorgulamaları, anlamlandırmaları ve etik bir bakış açısıyla değerlendirmeleri gerekiyor.

İşte P4C, çocuklara yaşam boyu sürecek bir düşünme becerisi kazandırıyor.

“Her soru yeni bir yol açar; P4C bu yolculukta pusula değil, rehberdir.”

Sonuç

P4C, çocuklara ve yetişkinlere aynı şeyi hatırlatıyor: Soru sormak, düşünmek ve paylaşmak insan olmanın özüdür.

Çocuklar için felsefe, sadece sınıf içinde değil; hayatın her alanında uygulanabilecek bir yaklaşım. Bir çocuk, kendi sorularına cevap ararken aslında dünyayı yeniden keşfeder.

Ve belki de en önemlisi, P4C bizlere şunu gösteriyor:

“Düşünmek, birlikte olmanın en güçlü yoludur.”